افسردگی چیست؟ راهنمای کامل علائم، انواع، تشخیص و قرص‌های ضد افسردگی و روش درمان

ناراحت بودن در برخی مواقع، امری طبیعی در زندگی است. اتفاقات غم انگیز و ناراحت کننده، برای همه اتفاق می‌افتد. اما اگر این حال بد یا ناامیدی به طور مرتب تکرار شود، این احتمال وجود دارد که فرد دچار افسردگی شده باشد.

از نظر پزشکی، افسردگی یک شرایط حاد در نظر گرفته می‌شود که اگر به درستی درمان نشود، وخیم‌تر هم می‌شود. افرادی که در پی درمان هستند، اصولا در طی چند هفته، نشانه‌های بهبود را مشاهده می‌کنند.

اختلال روحیه، ممکن است از ناکجا سر و کله‌اش پیدا شود و یا به خاطر شکست یا از دست دادن یک عزیز باعث به وجود آمدن احساس غم و اندوه، بی‌ارزشی، ناامیدی، درماندگی، بدبینی یا احساس گناه مزمن شود. همچنین افسردگی در تمرکز، انگیزه و دیگر جنبه‌های عملکرد روزمره فرد تداخل ایجاد می‌کند.

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، افسردگی عامل اصلی ناتوانی در سراسر جهان است. بیش از ۳۵۰ میلیون نفر در بازه‌های سنی مختلف در دنیا، از این اختلال رنج می‌برند که ۵ درصد از جمعیت جهان را در برمی‌گیرد.

۲۰ تا ۴۰ درصد از زنان در کشورهای در حال توسعه دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند که دو برابر آمار کشورهای صنعتی است. افسردگی از افسرده‌خویی/کج‌خلقی گرفته تا اختلال عاطفی فصلی به شیوه‌های متفاوتی بروز می‌کند. دوره‌های افسردگی نیز از ویژگی‌های اختلال دو قطبی است.

تعریف افسردگی چیست؟

افسردگی نوعی اختلال پیچیده است که بسیاری از سیستم های بدن از جمله سیستم ایمنی بدن را گرفتار می‌کند. البته ضعف سیستم ایمنی، خود می‌تواند علت پیدایش افسردگی باشد. افسردگی خواب را مختل می‌کند و در اشتها تاثیر می‌گذارد و در بعضی موارد باعث کاهش وزن و در برخی دیگر سبب افزایش وزن می‌شود. افسردگی در اغلب موارد با اضطراب همراه است. تحقیقات نشان می‌دهد که این دو مشکل نه تنها با هم اتفاق می‌افتند بلکه، در یک سری الگوهای آسیب پذیری ژنتیکی مشترک هستند.

به دلیل پیچیدگی موضوع، درک کامل افسردگی مسئله ساده‌ای نبوده و نیست. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد استعداد ابتلا به افسردگی مستقیما به تغذیه (به دلیل مصرف ناکافی مواد مغذی مانند چربی‌های امگا ۳) و بطور غیرمستقیم به تعادل باکتری‌های روده مربوط می‌شود. اما افسردگی علاوه بر بدن، افکار و روحیه فرد را هم درگیر می‌کند و سبب درد و رنج هم برای افراد مبتلا و هم برای افرادی که از آن‌ها مراقبت می‌کنند، می‌شود. متاسفانه با ظهور گوشی‌های هوشمند افسردگی در کودکان نیز به امری شایع بدل شده است.

خبر خوب اینکه، افسردگی در شدیدترین موارد نیز قابل درمان است. این بیماری اغلب چرخه‌ای است و اگر درمان در مراحل اولیه انجام پذیرد، می‌تواند از وخیم‌تر شدن و یا بازگشت آن جلوگیری کند. بنا به نتایج مطالعات فراوان، موثرترین روش درمان «شناختی رفتاری درمانی یا CBT» است که می‌تواند به همراهی دارو یا حتی بدون دارو به کار گرفته شود.

به علاوه شواهد بسیار زیادی نشان می‌دهد که تمرین مرتب مدیتیشن به سبک ذهن‌آگاهی چه به تنهایی و چه با همراهی درمان شناختی می‌تواند جلوی افسردگی را بگیرد و مانع تکرار افکار منفی شود. نکته مهم و کلیدی در افسردگی همین تکرار الگوهای فکری منفی است که در نهایت باعث تخریب روحیه منفی شخص می‌شود و مدیتیشن به سبک ذهن‌آگاهی مهمترین کاری است که فرد می‌تواند برای خود انجام دهد.

افسردگی همین تکرار الگوهای فکری منفی است که در نهایت باعث تخریب روحیه منفی شخص می‌شود و مدیتیشن به سبک ذهن‌آگاهی مهمترین کاری است که فرد می‌تواند برای خود انجام دهد.

عوارض افسردگی بر سلامتی بدن چیست؟

دردهای روحی / روانی تاثیر منفی بر سلامتی ما می‌گذارند.

افراد افسرده سه برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی هستند.

افسردگی تمامی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شده که متعاقبا فرد را مستعد ابتلا به عفونت‌های ویروسی می‌کند و در طی طولانی مدت حتی می‌تواند فرد را مبتلا به انواع سرطان کند.

همچنین افسردگی باعث به وجود آمدن مشکلات خواب، کاهش توانایی تمرکز می‌شود و سلامت کلی انسان را کاهش می‌دهد.

کسانی که از افسردگی رنج می‌برند، بیشتر به دیابت و پوکی استخوان مبتلا می‌شوند. گاهی اوقات افسردگی خود را به شکل روحیه ضعیف مزمن نشان می‌دهد که به آن دیستمی (افسرده خویی) گفته می‌شود و علامتش این است که فرد برای چندین سال انرژی پایین و اعتماد‌به‌نفس کم دارد و نمی‌تواند از موضوعات مختلف لذت کافی ببرد.

تاثیر افسردگی بر تشدید سایر بیماری‌ها

برخی از مشکلات سلامتی در همراهی با افسردگی، تشدید می‌شوند که عبارتند از:

• آرتروز
• آسم
• بیماری قلب و عروقی
• سرطان
• دیابت
• چاقی

علائم افسردگی چیست؟

علائم افسردگی در همه افراد یکسان نیست. برخی افراد علائم کمتری دارند و بعضی، نشانه‌های فراوان دارند. شدت و ضعف علائم از فردی به فرد دیگر و با گذر زمان می‌تواند متفاوت باشد. معمولا افکار خودکشی همزمان با بروز افسردگی پدید می‌آیند، به همین دلیل است که اگر خودتان یا عزیزانتان علائم افسردگی را به مدت طولانی دارید، باید از علائم آگاهی داشته باشید.

افسردگی غالبا همراه با غم و ناراحتی، اضطراب یا احساس پوچی مداوم؛ احساس ناامیدی یا بدبینی؛ احساس گناه، بی‌ارزش بودن یا بیچارگی و ناتوانی است.

افسردگی همچنین می‌تواند باعث از بین رفتن علاقه و لذت نسبت به سرگرمی‌ها و فعالیت‌هایی باشد که فرد زمانی از آن‌ها لذت می‌برده است، از جمله رابطه جنسی. کاهش انرژی، خستگی، یا احساس کند بودن، بی‌قراری، تحریک پذیری و مشکل در تمرکز و به یاد آوردن یا تصمیم گیری نیز رایج است. بسیاری از افراد افسرده افکار مرتبط با مرگ یا خودکشی نیز دارند.

افراد افسرده ممکن است اختلال در خواب (بی‌خوابی، برخواستن زودهنگام از خواب یا خواب زیاد) و یا در عادت‌های تغذیه (تغییر اشتها، کاهش وزن یا افزایش) را تجربه کنند. علائم جسمی مزمن ممکن است شامل سردرد، اختلالات گوارشی و دردهای مزمن بدنی باشد.

افسردگی می‌تواند چیزی بیش از تداوم غم و اندوه یا بی‌حوصلگی باشد. افسردگی شدید علائم مختلفی را به همراه دارد و هم بر روحیه و هم بر جسم شما تاثیر می‌گذارد. این علائم می‌توانند هم ادامه‌دار و مزمن باشند و هم به شکل گاه و بیگاه ظهور کنند.

افراد به روش‌های مختلفی افسردگی را تجربه می‌کنند. این بیماری می‌تواند در انجام کارهای روزمره یک نفر تداخل ایجاد کند و نتیجه‌اش از دست دادن زمان و کاهش بهره‌وری فرد می‌شود. همچنین می‌تواند روابط شخص را تحت تاثیر قرار داده و سبب به وجود آمدن بیماری‌های مزمن شود. علائم افسردگی می‌تواند در مردان، زنان و کودکان به شکل متفاوتی بروز کند.

علائم افسردگی مردان

• تغییر در خلق و خو: خشم و عصبانیت، پرخاشگری، تحریک پذیری / کج خلقی، اضطراب، بی‌قراری
• تغییر در سلامت عاطفی: احساس پوچی، غم و اندوه، ناامیدی
• تغییر در رفتار: از دست دادن علاقمندی، لذت نبردن از فعالیت‌های مورد علاقه، احساس خستگی با کمترین میزان فعالیت، داشتن افکار خودکشی، مصرف بیش از حد الکل، استفاده از مواد مخدر، روی آوردن به کارهای خطرناک
• تغییر در تمایلات جنسی: کاهش میل جنسی، کاهش عملکرد اندام جنسی
• تغییر در توانایی‌های شناختی: عدم توانایی در تمرکز، دشواری در به انجام رساندن کارها، تاخیر در پاسخگویی در حین مکالمه
• تغییر الگوهای خواب: بی‌خوابی، خواب بی‌قرار، خواب آلودگی بیش از حد، نخوابیدن در طول شب
• تغییر در سلامت جسمی: خستگی، درد، سردرد، مشکلات گوارشی

علائم افسردگی زنان

• تغییر خلق و خوی: تحریک پذیری / زود رنجی
• تغییر در سلامت عاطفی: احساس غم یا پوچی، اضطراب یا ناامیدی
• تغییر در رفتار: بی‌علاقگی به انجام فعالیت‌ها، کناره‌گیری از اجتماعات، افکار خودکشی
• تغییر در توانایی‌های شناختی: فکر کردن یا صحبت کردن به شیوه بسیار کند
• تغییر در الگوهای خواب: دشواری در خوابیدن در تمام طول شب، بیدار شدن زود هنگام، خوابیدن بیش از حد
• تغییر در سلامت جسمی: کاهش انرژی، خستگی زیاد، تغییر در اشتها، تغییر وزن، درد در نقاط مختلف بدن، سردرد، بیشتر شدن گرفتگی عضلات

علائم افسردگی کودکان

• تغییر در خلق و خو: تحریک پذیری / زود رنجی، عصبانیت، نوسانات خلقی، گریه
• تغییر در سلامت عاطفی: احساس بی‌کفایتی و بی‌عرضگی (مثلا «من از پس انجام درست هیچ کاری برنمی‌آیم.») یا ناامیدی، گریه، غصه شدید
• تغییرات رفتاری: به دردسر افتادن در مدرسه یا امتناع از رفتن به مدرسه، دوری از دوستان یا خواهر و برادران، افکار مرگ یا خودکشی
• تغییر در توانایی‌های شناختی: مشکل در تمرکز، کاهش کارایی در مدرسه، تغییر در نمرات
• تغییر در الگوهای خواب: مشکل در به خواب رفتن یا زیاد خوابیدن
• تغییر در سلامت جسمی: کمبود انرژی، مشکلات گوارشی، تغییر در اشتها، کاهش یا افزایش وزن

دلایل افسردگی

یک علت واحد و خاص برای وقوع افسردگی وجود ندارد و ناشی از ترکیبی از عوامل مختلف شامل ژنتیک، بیولوژی، عوامل محیط و فاکتورهای روان‌شناختی است.

تجربیات منفی شدید از جمله ضربه‌های روحی ناشی از مرگ یک عزیز، طلاق، داشتن رابطه‌ای سخت و یا هر موقعیت استرس‌زایی که خارج از توانایی فرد باشد، ممکن است باعث اختلال افسردگی شود.

بنابراین افسردگی می‌تواند در اثر وقوع یک حادثه فرعی خود را نشان دهد و یا به شکل ناگهانی سر باز کند.

افسردگی نتیجه اجتناب ناپذیر از وقوع حوادث دشوار و منفی در زندگی نیست! اما نتیجه تحقیقات روانشناسان نشان می‌دهد که اگر اتفاقات ناگوار سبب به وجود آمدن الگوهای فکری منفی بیش از حد و نشخوار چنین افکاری شود، بخصوص آن دسته از افکار منفی در مورد خویشتن، می‌تواند به شدت روحیه را تخریب کند و شرایط را برای بروز افسردگی آماده کند.

تحقیقات انجام شده توسط فناوری‌های تصویربرداری از مغز از جمله تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) نشان می‌دهد که مغز افرادی که به افسردگی مبتلا هستند با مغز افراد سالم تفاوت دارد. قسمت‌هایی از مغز که مسئول تنظیم روحیه، تفکر، خواب، اشتها و رفتار هستند، عملکرد غیرطبیعی در افراد افسرده دارند.

هنوز مشخص نیست که آیا افسردگی باعث این تغییرات غیر طبیعی در مغز می‌شود، یا اینکه پس از به وجود آمدن این تغییرات مغزی، علائم افسردگی ظاهر می‌شوند.

برخی از انواع افسردگی در دیگر اعضای خانواده نیز ظهور پیدا می‌کند و همین موضوع نشان می‌دهد که برخی آسیب‌پذیری‌های ژنتیکی می‌توانند سبب این اختلال شوند.

چندین دلیل احتمالی برای افسردگی وجود دارد. این دلایل از علت‌های بیولوژیکی تا شرایط زندگی شخص می‌تواند متغیر باشند.

دلایل شایع افسردگی

• ۱. داشتن سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی افسردگی یا اختلال خلقی دیگری دارید، احتمال خطر ابتلای شما نیز افزایش می‌یابد.
• ۲. ضربات روحی در اوایل دوران کودکی: برخی از حوادث ناگوار بر نحوه واکنش بدن به محرک‌های ترس و شرایط استرس زا تاثیر منفی می‌گذارد.
• ۳. تغییر ساختار مغز: اگر فعالیت لوب فرونتال مغز فرد کمتر از حد نرمال باشد، احتمال ابتلا به افسردگی بیشتر می‌شود. با این حال، دانشمندان نمی‌دانند که این کاهش فعالیت مغزی، قبل از شروع علائم افسردگی رخ می‌دهد یا بعد از آن.
• ۴. مشکلات پزشکی: برخی شرایط خاص از جمله بیماری‌های مزمن، بی‌خوابی، درد مزمن یا اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD)، می‌تواند احتمال ابتلای فرد به افسردگی را افزایش دهد.
• ۵. سوء مصرف مواد مخدر (اعتیاد): سابقه سوء مصرف مواد مخدر یا الکل می‌تواند خطر ابتلای شخص را افزایش دهد.

حدود ۲۱ درصد افرادی که مشکل مصرف مواد مخدر دارند، دچار افسردگی هم می‌شوند.

علت‌های غیر شایع افسردگی

علاوه بر این دلایل شایع، سایر عوامل که خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهند، شامل موارد زیر هستند:

• ۱. عزت‌نفس / اعتماد‌به‌نفس پایین
• ۲. منتقد خود بودن
• ۳. داشتن سابقه بیماری روانی
• ۴. استفاده از برخی داروهای خاص
• ۵. وقایع استرس زا، از جمله از دست دادن دوست یا عزیز، مشکلات اقتصادی یا طلاق

عوامل بسیار زیادی در نحوه تجربه احساس افسردگی تاثیر می‌گذارند. همچنین این احساس از فردی به فرد دیگر در همان شرایط، نتیجه‌ای متفاوت در پی دارد.

در اغلب موارد دلایل افسردگی وابسته به دیگر شرایط سلامتی فرد است.

به همین دلیل است که در خیلی از موارد، شناسایی علت دقیق ابتلا به افسردگی و دست گذاشتن تنها بر روی یکی از موارد فوق، کار دشواری است.

تست افسردگی

اگر چه اینترنت پر از تست‌های روانشناسی است، اما یک تست مورد تایید که بخواهیم از آن برای تشخیص قطعی افسردگی استفاده کنیم، وجود ندارد. روانشناس‌ها و روانپزشک‌ها، می‌توانند بر اساس علائم و ارزیابی سلامت روان‌شناختی فرد، وجود افسردگی را تشخیص دهند.

در مراجعه به مشاور یا روانشناس، از فرد سوالاتی در مورد موضوعات زیر پرسیده می‌شود:

• خلق و خو / روحیه
• اشتها، میل
• الگوی خواب
• سطح فعالیت
• افکار و اندیشه‌ها

از آنجایی که افسردگی می‌تواند با سایر بیماری‌ها رابطه داشته باشد، احتمالا پزشک شما توصیه کند که یک سری معاینات دیگر و آزمایش خون انجام دهید. بعضی اوقات مشکلات تیروئید یا کمبود ویتامین D می‌تواند منجر به بروز علائم افسردگی شود.

آیا افسردگی قابل درمان است؟ اول باید به پزشک مراجعه کرد یا روانپزشک؟

افسردگی، حتی در شدیدترین موارد، یک اختلال بسیار قابل درمان است. همانند بسیاری از بیماری‌ها هر چه، درمان زودتر آغاز شود، به همان میزان موثرتر است و از عود بیشتر آن جلوگیری می‌کند.

درمان مناسب برای افسردگی با معاینه پزشک آغاز می‌شود. به عبارت دیگر قبل از مراجعه به روانشناس یا روان‌پزشک ابتدا باید به پزشک مراجعه کرد. برخی از داروهای خاص و همچنین بعضی بیماری‌های بخصوص مانند عفونت‌های ویروسی یا اختلال تیروئید می‌توانند علائم مشابه افسردگی را ایجاد کنند که اصولا گذرا هستند. در این گونه موارد پزشک در مورد مصرف الکل و مواد مخدر از مراجعه کننده سوال می‌کند و می‌پرسد که آیا بیمار افکار مرتبط با مرگ یا خودکشی دارد یا خیر.

پس از تشخیص افسردگی، فرد مبتلا به روش‌های مختلفی می‌تواند درمان شود. متداول‌ترین روش‌های درمانی شامل استفاده از دارو و روانکاوی است. نتایج مطالعات فراوان نشان می‌دهد که رفتار‌درمانی شناختی CBT، چه با همراهی دارو و چه بدون دارو، موثرترین روش درمان افسردگی است.

روش رفتار‌درمانی شناختی CBT، نوعی روش درمان با هدف تغییر آن دسته از الگوهای فکری است که به افسردگی شتاب می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد که این روش از عود افسردگی جلوگیری می‌کند. دارو درمانی اغلب در تسکین علائمی مانند اضطراب شدید موثر واقع می‌شود و به افراد این امکان را می‌دهد تا از منافع واقعی روانکاوی بهره‌مند شوند.

اگر افسردگی درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟

نباید علائم افسردگی را نادیده بگیرید. اگر روحیه شما رو به بهبود نمی‌رود و یا بدتر می‌شود، حتما به پزشک مراجعه کرده و کمک بخواهید. افسردگی یک مشکل حاد در حوزه سلامت روان محسوب می‌شود و می‌تواند عوارض مختلفی را به همراه داشته باشد.

در صورت عدم درمان افسردگی، ممکن است عوارض زیر به وجود آیند:

• افزایش یا از دست دادن وزن
• درد جسمانی
• مشکل سوءمصرف مواد مخدر یا الکل
• حملات ترس
• مشکلات رابطه
• انزوای اجتماعی
• افکار خودکشی
• خود‌آزاری

انواع افسردگی

بسته به شدت علائم، افسردگی می‌تواند به دسته‌های مختلفی تقسیم شود. برخی افراد افسردگی را برای مدت کوتاه و به شکل خفیف و برخی دیگر آن را به شکل شدید و مداوم تجربه می‌کنند.

دو نوع اصلی وجود دارد: اختلال افسردگی اساسی و اختلال افسردگی مزمن.

اختلال افسردگی اساسی / ماژور

اختلال افسردگی اساسی، شدیدترین نوع افسردگی است. این نوع افسردگی با علائمی مثل احساسات غم و اندوه، ناامیدی و بی‌ارزش بودن مداومی که رو به کاهش نمی‌رود، شناسایی می‌شود.

علائم افسردگی شدید یا اساسی

برای اینکه فرد از نظر بالینی، تشخیص افسردگی شدید داشته باشد، باید به مدت دو هفته حداقل ۵ علامت از علائم زیر را داشته باشد:

• اغلب اوقات روز احساس افسردگی کند
• از دست دادن علاقمندی نسبت به فعالیت‌های که قبلا از آن‌ها لذت می‌برده
• کاهش یا افزایش قابل توجه وزن
• زیاد بخوابد یا نتواند بخوابد
• به شکل آرام و کند حرکت یا فکر کند
• خستگی یا کمبود انرژی در اغلب روزها
• احساس گناه یا بی‌ارزش بودن
• مردد بودن یا از دست دادن تمرکز
• تکرار افکار مرگ یا خودکشی

انواع افسردگی شدید یا اساسی

انواع مختلفی از زیر شاخه‌های اختلال افسردگی شدید وجود دارد که با ویژگی‌های زیر شناخته می‌شوند:

• بی‌قاعده / غیرمعمول
• اضطراب پریشانی
• ترکیبی
• قبل از وضع حمل، در دوران بارداری یا درست بعد از زایمان
• فصلی
• مالیخولیایی
• روانیکاتاتونیا (نوعی جنون)

اختلال افسردگی مزمن

اختلال افسردگی مزمن (PDD) که قبلا به آن دیستمی (افسرده خویی) گفته می‌شد، یک نوع افسردگی خفیف اما مزمن است.

برای اینکه تشخیص افسردگی مزمن در مورد یک فرد داشته باشد، حداقل باید ۲ سال، علائم آن را داشته باشد. PDD بیشتر از افسردگی شدید می‌تواند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد، چرا که به مدت طولانی‌تری ادامه پیدا می‌کند.

علائم افسردگی مزمن

در افراد مبتلا به افسردگی مزمن موارد زیر رایج است:

• از دست دادن علاقه به انجام فعالیت‌های معمول روزانه
• احساس ناامیدی
• فقدان بهره‌وری
• کبمود عزت‌نفس / اعتماد‌به‌نفس

افسردگی را می‌توان با موفقیت درمان کرد، اما اصل مهم این است که برنامه درمان توسط بیمار به خوبی رعایت شود.

افسردگی دو قطبی

افسردگی دوقطبی یکی از انواع اختلالات دوقطبی است که فرد بیمار طی آن دچار دوره‌های افسردگی و دوره‌های شیدایی پرانرژی می‌شود. روحیه افراد بین این دو حالت متضاد تغییر می‌کند. برخی افراد در چند روز این تغییرات را تجربه می‌کنند و برخی افراد سال‌ها در یک حالت روحی ثابت مثل افسردگی هستند و سال‌های بعدی دچار شیدایی و جنون می‌شوند.

تغییرات خلق و خو در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی، می‌تواند نوسانات قابل توجهی داشته باشد. برای مثال، در اختلال دوقطبی نوع ۲ فرد در برهه‌ای دچار شیدایی و انرژی بالا شده و در دوره‌ای دیگر افسرده و کم انرژی می‌شود.

چنین حالاتی بستگی به نوع اختلال دوقطبی فرد دارد. در اختلال دوقطبی نوع ۱، فرد صرفا دوره‌های شیدایی را تجربه می‌کند و خبری از دوره‌های افسردگی نیست.

علائم افسردگی دو قطبی

علائم افسردگی در مبتلایان به اختلال دو قطبی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• از دست دادن علاقه یا لذت بردن از فعالیت‌های عادی و روزمره
• احساس غم، نگرانی، اضطراب یا پوچی
• نداشتن انرژی یا دشوار بودن انجام وظایف
• دشواری در یادآوری حافظه یا به یاد سپاری
• خوابیدن بیش از حد یا بی‌خوابی
• افزایش یا کاهش وزن در نتیجه افزایش یا کاهش اشتها
• افکار مرگ یا خودکشی

اگر فرد مبتلا به اختلال دو قطبی نوع ۲ درمان شود، علائم افسردگی کمتر و خفیف‌تری را تجربه خواهد کرد، البته اگر اختلال دو قطبی از نوع ۱ باشد، علائم افسردگی از اول وجود ندارد و فرد عمدتا درگیر دوره‌های شیدایی می‌شود.

افسردگی در دوران بارداری یا پس از زایمان

بارداری برای اغلب افراد یک دوره هیجان انگیز از زندگی است. با این حال، بسیاری از زنان در طی بارداری، افسردگی را تجربه می‌کنند. همچنین تولد نوزاد نیز می‌تواند سبب تغییرات روحیه شده و باعث جاری شدن اشک‌های مادر در روزها و هفته‌های پس از زایمان شود. اگر این علائم شدت یافته و برای مدت طولانی ادامه پیدا کنند، به عنوان افسردگی دوران بارداری / یا پس از زایمان شناخته می‌شوند و نیازمند درمان هستند، چرا که افسردگی توانایی مادر را در مراقبت از خود و کودک کاهش می‌دهد.

علائم افسردگی در دوران بارداری عبارتند از:

• تغییر در اشتها یا عادت‌های غذایی
• احساس ناامیدی
• اضطراب
• از دست دادن علاقه به فعالیت‌ها و مواردی که قبلا از آن‌ها لذت می‌بردید
• غم و اندوه مداوم
• دشواری در تمرکز یا به خاطر سپردن
• مشکلات خواب از جمله بی‌خوابی یا خواب زیاد
• افکار مرگ یا خودکشی

روش‌های معمول درمان افسردگی در دوران بارداری، بیشتر بر گفتگوی درمانی و سایر درمان‌های طبیعی تمرکز دارند.

اگر چه برخی از خانم‌ها در دوران بارداری هم داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کنند، اما تا به حال مشخص نشده که کدام داروها خطر کمتری دارد. احتمالا روانشناس یا پزشک شما روش‌های جایگزین دیگری را به جای استفاده از قرص تا بعد از تولد نوزاد پیشنهاد کند.

در همین راستا مقاله «روش‌های مراقبت از سلامت روان برای مقابله با افسردگی در دوران بارداری» را مطالعه کنید.

افسردگی فصلی

همچنین افسردگی می‌تواند به صورت فصلی رخ دهد، بخصوص در ماه‌های زمستان که طول روز کوتاه است و امکان در معرض نور خورشید قرار گرفتن کمتر می‌شود. اختلال عاطفی فصلی، اغلب با قرار گرفتن در معرض انواع خاصی از نور مصنوعی به شکل روزانه، بهبود می‌یابد.

ارتباط افسردگی و اضطراب

افسردگی و اضطراب می‌تواند به صورت همزمان یک فرد را درگیر کند. در حقیقت، تحقیقات نشان داده است که بیش از ۷۰ درصد افراد مبتلا به اختلالات افسردگی، علائم اضطراب را هم دارند.

اگرچه تصور می‌شود که منبع اضطراب و افسردگی موضوعات متفاوتی باشند، اما این دو معضل علائم و نشانه‌های مشترکی دارند که شامل موارد زیر است:

• تحریک پذیری / زود رنجی / کج خلقی
• مشکلات حافظه یا تمرکز
• مشکلات خواب

همچنین این دو معضل، روش‌های درمان‌های مشترک دارند.

روش‌های درمان اضطراب و افسردگی

• روانکاوی، مانند درمان شناختی رفتاری
• دارو
• روش‌های درمانی جایگزین، از جمله هیپنوتیزم

اگر فکر می‌کنید یکی از علائم این دو اختلال افسردگی یا اضطراب و یا هر نشانه‌های وجود هر دو را دارید، به روانشناس مراجعه کنید و مشورت بگیرید. در صورت همکاری با پزشک، می‌توان علائم مشترک اضطراب و افسردگی را شناسایی و یک روند درمان مناسب را برای هر دو معضل به کار گرفت.

افسردگی و اختلال وسواس اجباری فکری (OCD)

اختلال وسواس اجباری فکری (OCD) نوعی اختلال اضطراب است. این اختلال باعث تکرار افکار، نیازهای مصرانه و ترس‌های ناخواسته (وسواس) می‌شود.

این ترس‌ها باعث می‌شود تا فرد دست به رفتارها یا کارهای خاصی (اجباری) بزند که به خیال خودش، امیدوار است با انجام دادن آن‌ها استرس ناشی از وسواس را کاهش دهد.

افراد مبتلا به اختلال وسواس اجباری OCD غالبا گرفتار حلقه وسواس و اجبار می‌شوند. اگر چنین رفتارهایی داشته باشید، احتمالا ایزوله خواهید شد. از دوستان و موقعیت‌های اجتماعی اجتناب خواهید کرد و همین موضوع خطر ابتلا به افسردگی‌تان را افزایش می‌دهد.

این که فردی مبتلا به اختلال وسواس اجباری OCD، همزمان دچار افسردگی بشود، مسئله‌ای تقریبا رایج است. ابتلا به یکی از انواع اختلال اضطراب، احتمال ابتلا به دیگر انواع را هم افزایش می‌دهد. طبق نتایج تحقیقات ۸۰ ٪ افراد مبتلا به OCD، دارای افسردگی حاد نیز هستند.

این معضل در مورد کودکان نیز بسیار نگران کننده است. رفتارهای اجباری کودک که احتمالا از سنین پایین شروع می‌شود، باعث می‌شود آن‌ها احساس غیرعادی بودن داشته باشند. چنین احساسی در ادامه باعث دوری از دوستان شده و احتمال ابتلای کودک به افسردگی را افزایش می‌دهد.

ترکیب افسردگی و روان پریشی

احتمال اینکه برخی از افراد مبتلا به افسردگی حاد، دارای علائم اختلال روانی دیگری به نام روان پریشی باشند نیز وجود دارد. اگر این دو معضل با هم اتفاق افتند، به آن بیماری «روان پریشی افسرده کننده» گفته می‌شود.

روان پریشی افسرده کننده باعث می‌شود که فرد چیزهایی را ببیند، بشنود، باور کند یا بو کند که واقعی نیستند. فرد مبتلا به این بیماری روان‌پریشی، ممکن است احساس غم و اندوه، ناامیدی و تحریک پذیری را نیز تجربه کند.

ترکیب این دو معضل، خطرناک است. به این دلیل که شخصی مبتلا به «روان پریشی افسرده کننده» ممکن است، دچار توهماتی شود که منتهی به افکار خودکشی یا دست زدن به مخاطرات غیرمعمول شود.

هنوز مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد این دو بیماری می‌شوند و یا چرا به شکل همزمان اتفاق می‌افتند، اما در صورت درمان، علائم کاهش می‌یابد. روش درمان روان پریشی افسرده کننده شامل دارو و درمان با شوک الکتریکی (ECT) است.

ارتباط افسردگی و نوشیدن الکل

نتایج تحقیقات نشان داده است که بین مصرف الکل و افسردگی ارتباط وجود داد. افراد افسرده، به میزان بیشتری الکل مصرف می‌کنند.

طبق آمار، از میان ۲۰ میلیون فرد بالغ آمریکایی که به الکل اعتیاد داشته‌اند، حدود ۴۰ درصد به صورت همزمان از یک بیماری روانی رنج می‌برده‌اند.

طبق نتایج یک مطالعه، ۶۴ ٪ افرادی که به الکل وابستگی دارند، دچار افسردگی هم هستند.

نوشیدن مداوم الکل، می‌تواند علائم افسردگی را تشدید کند. از طرف دیگر احتمال زیاده‌روی در نوشیدن و وابستگی به الکل در افراد افسرده، بیشتر از افراد عادی است.

روش‌های درمان افسردگی

شاید با یک روش درمان، بتوان علائم را مدیریت کرد و شاید هم برای دست یافتن به بهترین نتیجه، نیاز به استفاده ترکیبی از روش‌های درمان مختلف باشد.

استفاده از ترکیب درمان‌های دارویی و همچنین تغییر سبک زندگی از روش‌های رایج درمان افسردگی است که شامل موارد زیر می‌شود:

درمان افسردگی با روش‌های روان کاوی

به صورت کلی می‌توان چنین گفت که برای افسردگی‌های خفیف تا متوسط، روانکاوی بهترین گزینه درمانی محسوب می‌شود. روانکاوی به بیمار کمک می‌کند تا با اتخاذ یک سری استراتژی‌های مناسب بتواند با موقعیت‌هایی که سبب تشدید افسردگی می‌شود، مقابله کرده و توانایی مدیریت افکار و احساسات منفی که باعث پریشانی و اضطراب شخص می‌شود را مدیریت کند. هر دو روش درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان بین فردی (IPT) به طور گسترده مورد تحقیق و آزمایش قرار گرفته و نشان داده‌اند که برای درمان افسردگی موثر هستند.

روش رفتار درمانی شناختی CBT

استفاده از روش CBT یا رفتاردرمانی شناختی به افراد کمک می‌کند تا روش‌های جدید برای تفکر و رفتار یاد بگیرند و توسط آن‌ها افکار و رفتار منفی را خلع سلاح کنند.

روش درمان بین فردی IPT

روش IPT به افراد کمک می‌کند تا آن دسته از روابط شخصی مشکل داری که باعث افسردگی یا تشدید آن می‌شود را بشناسند و روی بهبود آن‌ها کار کنند.

نتایج مطالعات نشان داده است که در مورد نوجوانان استفاده ترکیبی از داور و روش‌های روانکاوی بیشترین تاثیر را در درمان افسردگی شدید و کاهش احتمال عود بیماری داشته است. به همین ترتیب، مطالعات انجام شده بر روی افراد بزرگسال نشان داده است که اگر بیماران به مدت دو سال از ترکیب روش درمان دارویی و روانکاوی به روش IPT استفاده کند، احتمال عود افسردگی کاهش پیدا می‌کند.

درمان با داروهای ضد افسردگی

هدف داروهای ضد افسردگی این است که بدن را وادار به ترشح مواد شیمیایی عصبی مختلفی از جمله سروتونین، نوراپی نفرین و دوپامین بکنند. این مواد شیمیایی عصبی در تقویت سیگنال‌های مختلف درون مدارهای مغزی نقش مهمی دارند. با این حال هنوز به شکل دقیق مشخص نیست که این هورمون‌های عصبی چگونه کار می‌کنند و یا چرا چند هفته یا ماه‌ها طول می‌کشد تا تاثیرات مثبتشان ظاهر شود و دلیلش این است که مغز یک ارگان بسیار پیچیده است.

روانشناس یا روانپزشک بر حسب شرایط بیمار، علاوه بر داروهای ضد افسردگی، شاید داروهای ضد اضطراب و داروهای ضد روان پریشی را هم تجویز کند.

قرض ضد افسردگی مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI)

معروف‌ترین داروهای ضد افسردگی، با نام مهارکننده‌های بازجذب سروتونین / بازدارنده بازجذب سروتونین (SSRI) شناخته می‌شوند. مهمترین SSRI ها شامل قرص‌های زیر هستند:

• فلوکستین (پروزا)،
• سیتالوپرام (سلکسا)
• سرترالین (Zoloft)

قرض ضد افسردگی مهارکننده‌های بازجذب نوراپی نفرین (SNRI)

سروتونین و مهارکننده‌های بازجذب نوراپی نفرین (SNRI) مشابه SSRI ها بوده و شامل این داروهای زیر هستند:

• ونلافاکسین (Effexor) و
• دولوکستین (Cymbalta)

قرص‌های ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای / مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)

SSRI ها و SNRI ها که به مدت چندین دهه مورد استفاده قرار گرفته‌اند با دیگر داروهای ضد افسردگی قدیمی که هم اکنون هم موجود هستند در یک رده قرار دارند. این داروهای ضد افسردگی قدیمی، مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) نام دارند و به داروهای سه حلقه‌ای هم معروف هستند که دلیل این نام گذاری ساختار این مولکول است.

SSRI ها و SNRI ها نسبت به MAOIs ها دارای عوارض جانبی کمتری هستند. با این حال تاثیر داروها بر همه افراد یکسان نیست و نمی‌توان برای همه افراد یک نسخه را پیچید و به همین دلیل هنوز هم از داروهای مهم سه حلقه‌ای MAOIs استفاده می‌شود.

پی بردن به اینکه کدام دارو برای بیمار موثر است نیازمند آزمودن یک یا چند گروه از قرص‌های ضد افسردگی است.

چه مدتی طول می‌کشد تا قرص‌های ضد افسردگی اثر کنند؟

به طور معمول برای اینکه قرص‌های ضد افسردگی تاثیر خود را نمایان کنند، مدتی طول می‌کشد. بیمار باید لااقل به مدت دو تا چهار هفته و به شکل مرتب قرص‌های خود را مصرف کند تا اثر درمانی داروها را به شکل کامل تجربه کند. همچنین بیمار برای حفظ روحیه بهبود یافته و جلوگیری از عود افسردگی باید به مصرف قرص‌ها ادامه دهد.

عوارض قرص‌های ضد افسردگی

علیرغم بی‌خطر بودن نسبی و محبوبیت قرص‌های SSRI و سایر داروهای ضد افسردگی، نتایج برخی مطالعات حاکی از آن است که احتملا این قرص‌ها بر روی برخی افراد و به ویژه نوجوانان و بزرگسالان، تاثیرات ناخواسته دیگری هم داشته باشد. به همین دلیل سازمان غذا و داروی ایالات متحده، تمامی شرکت‌های داروسازی تولید کننده داروهای ضد افسردگی را ملزم به چسباندن برچسب هشدار روی قوطی‌های قرص کرده تا به افراد درباره احتمال افزایش افکار یا اقدام به خودکشی در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان در اثر مصرف خودسرانه داروها هشدار دهد.

عوارض جانبی می‌توانند از مفید بودن قرص‌های SSRI ،SNRI، سه چرخه‌ای و مهار کننده‌های MAO را بکاهند. افرادی که از قرص‌های ضد افسردگی MAOI استفاده می‌کنند، در طول دوره مصرف باید از تمام غذاها (از شراب و پنیر گرفته تا مواد دیگر) و داروهایی که با این گروه از قرص‌ها تداخل ایجاد می‌کنند، پرهیز کنند.

شایع‌ترین عوارض داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای MAOIs

• خشکی دهان
• یبوست
• مشکل در تخلیه مثانه
• مشکلات جنسی
• تاری دید
• سرگیجه
• خواب آلودگی در روز

شایع‌ترین عوارض جانبی قرص‌های ضد افسردگی SSRI و SNRI

• سردرد
• حالت تهوع
• عصبی بودن و بی‌خوابی
• اضطراب
• کاهش میل جنسی

جدیدترین و سریع‌ترین روش درمان دارویی افسردگی: اس‌کتامین

جدیدترین داروی ضد افسردگی که اخیرا مورد استفاده قرار می‌گیرد، کتامین است. کتامین مدت‌ها به عنوان یک بی‌حس کننده بی‌خطر در پزشکی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. اخیرا در یکی از تحقیقات و به صورت تصادفی یک مولکول دیگر به نام اس‌کتامین از همان مولکول پایه کتامین کشف شده که طبق نتایج، برای درمان افسردگی موثر و بی‌خطر است.

اس‌کتامین که به شکل اسپری بینی استفاده می‌شود، کارایی و سرعت عملکرد بالایی رد بهبود روحیه فرد دارد. همچنین مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از اس‌کتامین از میزان افکار خودکشی فرد افسرده می‌کاهد.

اگر چه کاملا مشخص نیست که تاثیر ضد افسردگی اس‌کتامین چگونه ایجاد می‌شود، اما مکانیسم عملکرد این دارو با تمام داروهای مرسوم ذکر شده، متفاوت است.

اس‌کتامین به گیرنده‌های NMDA در مغز می‌چسبد و مانع از جذب یک انتقال دهنده عصبی به نام گلوتامات و تجمع آن می‌شود. جلوگیری از جذب و تجمع گلوتامات باعث تقویت مدارهای عصبی در مناطقی از مغز که با انگیزه، حافظه و خلق و خو مرتبط است می‌شود؛ دقیقا همان مناطق مغزی که در مغز فرد افسرده دچار اختلال می‌شود. این دارو با نام تجاری Spravuto برای استفاده افراد بزرگسال مبتلا به افسردگی که به دیگر درمان‌های دارویی جواب نمی‌دهند، در نظر گرفته شده است و برای اجتناب از احتمال سوء مصرف، فقط با نسخه پزشک قابل تهیه است.

روش‌های درمان افسردگی بدون دارو

گاهی اوقات داروهای ضد افسردگی تاثیری بر کاهش افسردگی نمی‌گذارد. در صورت عدم بهبود علائم، ممکن است پزشک شما، گزینه‌های درمانی دیگری را توصیه کند.

این گزینه‌های درمان شامل درمان با شوک الکتریکی (ECT) یا تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال تکراری (rTMS) است که به جهت درمان افسردگی و بهبود روحیه فرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

الکتروشوک درمانی ECT: روش درمان توسط تحریک عصبی

روش درمان توسط شوک الکتریکی (ECT) برای آن دسته از افرادی مفید است که یا افسردگی شدید دارند، یا زندگی‌شان در خطر است و یا افرادی که نمی‌توانند از داروهای ضد افسردگی استفاده کنند.

روش الکتروشوک درمانی ECT بیشترین تاثیر را در مواردی دارد که علائم بیماری با مصرف داروهای ضد افسردگی کاهش پیدا نمی‌کند. در سالهای اخیر، روش الکتروشوک درمانی ECT بهبود بسیار زیادی یافته است. امروزه قبل از شروع درمان به بیمار شل کننده عضلانی داده می‌شود و تحت شرایط بی‌حسی موضعی درمان انجام می‌شود.

روش انجام الکتروشوک درمانی ECT

الکترودها در نقاط مشخصی روی سر بیمار قرار می‌گیرند و پالس‌های الکتریکی را منتقل می‌کنند. این پالس‌های الکتریکی کوتاه مدت (حدود ۳۰ ثانیه) باعث ایجاد تشنج عمدی روی مغز می‌شوند. البته فردی که تحت الکتروشوک درمانی ECT است خود متوجه این تشنج‌های ضعیف ناشی از شوک‌های الکتریکی نمی‌شود. برای اینکه درمان اثر کافی داشته باشد، معمولا چندین جلسه درمان در طول سه هفته نیاز است.

نور درمانی

قرار گرفتن در معرض نور سفید، می‌تواند در میزان کردن روحیه و بهبود علائم افسردگی کمک کند. نور درمانی معمولا در اختلال عاطفی فصلی مورد استفاده قرار می‌گرفت که امروزه به آن اختلال افسردگی حاد با الگوی فصلی گفته می‌شود.

روش‌های مکمل و جایگزین برای درمان افسردگی

می‌توانید از پزشک خود در مورد مزایای طب سنتی یا مدیتیشن راهنمایی بخواهید. بعضی از مکمل‌ها یا دم‌نوش‌های گیاهی نیز برای درمان افسردگی استفاده می‌شوند مثل ترکیب بهارنارنج و به‌لیمو یا روغن ماهی و …

قبل از استفاده از داروهای مکمل یا استفاده همزمان با داروهای تجویز شده توسط روان‌پزشک، حتما با پزشک خود مشورت کنید، زیر برخی از مکمل‌ها با داروهایی بخصوص تداخل ایجاد می‌کنند. همچنین برخی از مکمل‌ها تاثیر دیگر داروها را کاهش می‌دهند و به این ترتیب باعث بدتر شدن افسردگی می‌شوند

درمان افسردگی با گیاهان دارویی

سالیانه بر تعداد افرادی که برای معالجه افسردگی و اضطراب، علاقمند به استفاده از داروهای گیاهی و به اصطلاح طبیعی هستند، افزوده می‌شود. یکی از این داروها، مخمر سنت جان (Hypericum perforatum) است که در اغلب کشورهای اروپا مورد استفاده قرار می‌گیرد و در ایالات متحده هم مورد توجه قرار گرفته است. دلیل علاقمندی افراد به داروهای گیاهی این است که انسان به مدت قرن‌های متوالی و قبل از به وجود آمدن طب مدرن، مشکلات خود را از طریق داروهای گیاهی حل می‌کرده است.

با این حال باید خاطر نشان کرد که ادعاهای مطرح شده در مورد خیلی از داروهای گیاهی حقیقت ندارد. در سال‌های اخیر بر روی اثر بخش بودن مخمر سنت جان چند تحقیق مختلف انجام شده است.

به گفته مرکز ملی سلامت، «مخمر سنت، جان تاثیر پایداری در درمان افسردگی ندارد. نباید آن را به جای داورهای تجویز شده توسط پزشک به کار برد. همچنین نباید به دلیل استفاده از این داروی گیاهی، مراجعه به پزشک را به تعویق انداخت. علاوه بر این، استفاده از این داروی گیاهی، تاثیر دیگر قرص‌ها و داروهای ضد افسردگی را کاهش می‌دهد و تداخل ایجاد می‌کند. در برخی موارد ترکیب این داروی گیاهی با یک سری داروهای ضد افسردگی، با افزایش بیش از حد سروتونین (ماده شیمیایی تولید شده توسط سلول‌های عصبی) خطر جانی ایجاد می‌کند.»

مخمر سنت جان

نتایج مطالعات متناقض است و این داروی طبیعی در اروپا به عنوان داروی ضد افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی در ایالات متحده تائیدیه‌های مورد نظر را دریافت نکرده است.

ماده ترکیبی اس-آدنوسیل-ال-متیونین (SAMe)

تحقیقات محدود نشان داده‌اند که این ماده ترکیبی، توانایی کاهش علائم افسردگی را دارد. این ماده ترکیبی بیشترین اثر را بر روی افرادی داشته است که همزمان از مهار کننده‌های انتخابی بازگشت مجدد سروتونین (SSRI) که از معمول‌ترین داروهای ضد افسردگی است، استفاده کرده‌اند.

۵-هیدروکسی تریپتوفان (۵-HTP)

۵ – HTP می‌تواند باعث افزایش سطح سروتونین در مغز شود که متعاقبا باعث کاهش علائم افسردگی می‌شود. بدن شما هنگام مصرف تریپتوفان که در حقیقت یک ساختار پروتئینی است شروع به تولید سروتونین می‌کند.

اسیدهای چرب امگا ۳

این چربی‌های اساسی، برای رشد عصبی و سلامت مغز مهم هستند. افزودن مکمل‌های امگا ۳ به رژیم غذایی شما می‌تواند در کاهش علائم افسردگی موثر باشد.

روغن‌های طبیعی

استفاده از روغن‌های اساسی به عنوان یک داروی طبیعی محبوب، موارد استفاده فراوانی دارند که مجددا باید خاطر نشان کرد که تحقیقات انجام شده بر تاثیر آن‌ها روی افسردگی، محدود است.

در صورت استفاده از روغن‌ها اساسی زیر احتمال کاهش علائم افسردگی وجود دارد:

زنجبیل وحشی

استنشاق این رایحه قوی می‌تواند گیرنده‌های سروتونین را در مغز شما فعال کند. تاثیر دیگر زنجبیل وحشی می‌تواند این باشد که سرعت ترشح هورمون‌های محرک استرس را کاهش دهد.

ترنج

مطالعات محدود نشان داده‌اند که استفاده از روغن این نوع مرکبات باعث کاهش اضطراب بیمارانی که در نوبت جراحی هستند، شده است. شاید بتوان از همین نتیجه در کاهش اضطراب افراد افسرده نیز، بهره برد، اما هیچ تحقیقی این مورد را ثابت نکرده است.

استنشاق روغن‌های دیگر مانند روغن بابونه یا گلاب نیز می‌تواند اثر آرام بخش داشته باشد. استفاده از این روغن‌ها ممکن است برای استفاده کوتاه مدت و مقطعی مفید باشد.

ویتامین‌های موثر در درمان افسردگی

ویتامین‌ها برای بسیاری از عملکردهای جسمانی بدن مهم هستند. تحقیقات نشان می‌دهد برای کاهش علائم افسردگی دو ویتامین خاص موثر هستند:

تاثیر ویتامین‌های گروه B

B-12 و B-6 برای سلامتی مغز بسیار حیاتی هستند. هنگامی که سطح ویتامین B بدن شما کم باشد به همان میزان احتمال ابتلا به افسردگی نیز بیشتر می‌شود.

تاثیر ویتامین D

این ویتامین گاهی اوقات به نام ویتامین آفتاب شناخته می‌شود، چرا که با قرار گرفتن بدن در معرض آفتاب تامین می‌شود. ویتامین D برای سلامتی مغز، قلب و استخوان بسیار مهم است. به احتمال زیاد افراد مبتلا به افسردگی با کمبود ویتامین D مواجه هستند.

اگر چه اغلب داروهای گیاهی، مکمل‌ها و ویتامین‌ها ادعا می‌کنند که می‌توانند در کاهش علائم افسردگی موثر باشند، اما اکثر آن‌ها در تحقیقات بالینی موثر واقع نمی‌شوند.

تغییر سبک زندگی

تحقیقات ثابت کرده‌اند که برخی از عوامل زندگی روزمره بر تغییر روحیه و خلق و خو تاثیر مثبت دارند. این عوامل شامل داشتن یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی، فعالیت بدنی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید، رفتن به دامن طبیعتی و شرکت در فعالیت‌های جمعی است. روانشناسان به افراد مبتلا به افسردگی توصیه می‌کنند که این موارد را به عنوان جزوی از روند درمان جدی بگیرند.

افسردگی می‌تواند موقتی بوده یا یک چالش بلند مدت باشد. درمان همیشه باعث از بین رفتن کامل علائم و عواقب آن نمی‌شود.

تغییر روش درمان افسردگی و ناامید نشدن

با این حال، استفاده از روش‌های درمان باعث می‌شود که علائم افسردگی، بیشتر قابل مدیریت باشند. منظور از مدیریت علائم، شامل پیدا کردن ترکیب مناسبی از داروها و روش‌های درمانی است.

اگر روش درمانی بخصوصی در مورد شما موثر واقع نمی‌شود، از روانشناس یا روان‌پزشک خود مشورت بخواهید. وظیفه آن‌ها این است که یک روش مناسب درمان که در مورد شرایط شما، بهتر جواب بدهد را پیدا کنند.

افراد افسرده چگونه می‌توانند به خودشان کمک کنند؟

از مصرف الکل و مواد مخدر خودداری کنید

نوشیدن الکل یا سوءمصرف مواد مخدر، اگر چه باعث می‌شود در کوتاه مدت حالتان بهتر شود، اما در طولانی مدت، افسردگی و علائم اضطراب را تشدید می‌کنند.

نه گفتن را یاد بگیرید

احساس فشار بیش از حد، اضطراب و علائم افسردگی را بدتر می‌کند. اگر در زندگی حرفه‌ای و شخصی برای دیگران حد و مرزهای مشخصی قائل شوید، حالتان بهتر خواهد شد.

مراقب خود باشید

با مراقبت از خود، می‌توانید علائم افسردگی را بهبود ببخشید. منظور از مراقبت این است که استراحت و خواب کافی داشته باشد، از رژیم غذایی سالم استفاده کنید و از افراد منفی دوری کرده و در فعالیت‌های لذت بخش شرکت کنید.

در همین راستا مقاله «هنر مراقبت از خود: ۷ درس فراموش‌شده یا شنیده نشده ضروری برای افراد بالغ» را مطالعه کنید.

جلوگیری از افسردگی

به طور کلی افسردگی قابل پیشگیری نیست. تشخیص علت و اینکه چه چیزی باعث پیدایش آن می‌شود، دشوار است و این بدان معنی است که جلوگیری از آن بسیار مشکل است.

اما وقتی فرد یک دوره افسردگی را تجربه می‌کند، احتمالا خودش نکاتی را می‌آموزد و متوجه می‌شود که چه نوع تغییر در سبک زندگی یا درمان برای او موثر است و به این ترتیب می‌تواند خود را برای دوره بعدی آماده کند.

اختلال افسردگی می‌تواند باعث شود فرد احساس خستگی، بی‌ارزشی، درماندگی و ناامیدی کند. چنین افکار و احساسات منفی سبب تسلیم شدن فرد در مقابل دشواری‌های زندگی می‌شود. باید این نکته را در نظر گرفت که این دیدگاه‌های منفی بخشی از اختلال افسردگی بوده و لزوما به معنای وخیم بودن شرایط زندگی نیست. افکار منفی با شروع روند درمان از بین می‌روند اما تا آن موقع خود فرد می‌تواند موارد زیر را انجام دهد:

۱. سعی کنید با دیگران باشید و به یک نفر اعتماد کنید؛ بودن با یک شخص قابل اعتماد همیشه بهتر از تنهایی و مرموز بودن است.

۲. در فعالیت‌هایی شرکت کنید که می‌توانند احساس بهتری به شما بدهد.

۳. حتی ورزش مختصر، رفتن به سینما یا تماشای مسابقه فوتبال، یا شرکت در فعالیت‌های مذهبی، اجتماعی و غیره می‌تواند موثر باشد.

۴. متوجه باشید که روحیه‌تان به تدریج بهتر خواهد شد و این مدتی زمان می‌برد. انتظارات غیرواقع‌بینانه نداشته باشد.

۵. از آنجا که افسردگی، روند تفکر معقول را دچار مشکل می‌کند، توصیه بر این است که تصمیمات مهم را تا زمان برطرف شدن بیماری به تعویق بیندازید. قبل از تصمیم گیری برای ایجاد یک تحول اساسی – تغییر شغل، ازدواج یا طلاق – در مورد آن موضوع مهم با افرادی که شما را به خوبی می‌شناسند و دیدگاه بی‌طرفانه‌ای نسبت به شرایط فعلی شما دارند، مشورت کنید.

۶. اجازه دهید خانواده و دوستان به شما کمک کنند.

همچنین سایر تکنیک‌ها مثل تمرین یوگا و ذهن‌آگاهی و مدیتیشن نیز می‌تواند در جلوگیری از افسردگی به شما کمک کنند.

روش‌های کمک به فرد افسرده توسط خانواده و دوستان

۱. مهمترین کاری که هر کس می‌تواند برای یک فرد افسرده انجام دهد این است که او را در تشخیص و درمان صحیح کمک کند.

۲. شاید لازم باشد از طرف بیمار، نوبت ویزیت پزشک رزرو کنید و در مطب نیز همراهی او باشید. همین که دوست یا عزیز بیمارتان را برای ادامه درمان تشویق کنید، کار بسیار مفیدی است.

۳. همچنین حمایت عاطفی از فرد افسرده بسیار ارزشمند است. منظور از حمایت عاطفی شامل درک، صبر، محبت و تشویق است.

۴. فرد افسرده را به حرف بگیرد و با دقت به صحبت‌هایش گوش دهید.

۵. احساساتی را که فرد مبتلا بیان می‌کند را بی‌اهمیت در نظر نگیرید و در عوض به واقعیت‌ها اشاره کنید و امیدواری دهید.

۶. از روی سخنانی که در مورد خودکشی بیان می‌شود به سادگی رد نشوید. در ملاقات با روان‌پزشک، داشتن این افکار را مطرح کنید.

۷. فرد افسرده را به قدم زدن، بیرون رفتن، سینما رفتن و دیگر فعالیت‌هایی که خودتان انجام می‌دهید، دعوت کنید. به تلاش ادامه دهید.

۸. در نظر داشته باشید که اگر چه تفریح و رفیق لازم است، اما اگر زیاده‌روی کنید و اصرار بورزید باعث تشدید احساس شکست در فرد مبتلا می‌شوید.

۹. به دوست یا عزیزتان یادآوری کنید که به مرور زمان و با درمان مناسب، افسردگی برطرف خواهد شد.

زندگی افراد افسرده

همه ما به عنوان انسان گاه به گاه در زندگی احساس غم و ناراحتی بی‌دلیل می‌کنیم. اما افسردگی با تشخصی بالینی، یک تجربه متفاوت است و به معنی تداوم نشخوار الگوهای فکری منفی، قیافه غمگین و کمبود انرژی است. افسرده بودن نشانه ضعف شخصیت یا بی‌اراده بودن نیست و نمی‌توان با این خیال خوش بود که خود به خود رفع شود. متاسفانه حال افراد افسرده با این جمله که خودت را جمع و جور کن، بهتر نمی‌شود. در این راستا مقاله «۶ جمله برای حمایت و دل‌گرمی فرد افسرده» که می‌تواند در حمایت از فرد افسرده گفتخ شود را بخوانید.

متاسفانه سبک زندگی مدرن و داشتن انواع امکانات رفاهی هم باعث نمی‌شود که فشار افسردگی کاهش پیدا کند. تجربیات اوایل دوران کودکی که امروزه هر چه بیشتر از بازی‌های مفید کودکانه فاصله می‌گیرد و بیشتر به سمت بازی‌های تبلت و موبایل می‌رود و همچنین تغییرات فرهنگی که باعث می‌شود، افراد تعامل واقعی و چهره به چهره را با تعامل در فضای مجازی جایگزین کنند و نیز تمرکز بیش از حد بر موفقیت‌های مالی و ثروت مادی به جای تجربه معنای واقعی زندگی و تعاملات اجتماعی، همه و همه بر بروز افسردگی موثر هستند.

برای آگاه شدن از تاثیرات منفی استفاد از گوشی موبایل و رایانه بر کودکان مقاله «گوشی موبایل چگونه باعث تنبلی، بداخلاقی و افسردگی بچه‌ها و فرزندان نوجوان می‌شود؟» را مطالعه کنید.

تنها نکته مثبت افسردگی!

با این وجود شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد به رغم اینکه افسردگی می‌تواند بسیار دردناک باشد اما شاید یک جنبه مثبت هم داشته باشد و آن هم این که افرادی را که در تمرکز کردن روی مشکلات و حل مسئله، مشکل دارند، مجبور به این کار کند. در واقع به ادعای برخی محققان، این اختلال به برخی افراد کمک می‌کند تا خودآگاهی بیشتری کسب کنند.

منابع: سایکالیجی تودی، هلس لاین